ایران خودرو، بزرگترین تولیدکننده خودرو در ایران، لیست قیمت رسمی محصولات خود را برای مرداد ماه ۱۴۰۴ منتشر کرد. این بخشنامه جدید، با وجود ثبات بهای کارخانه، نشاندهنده افزایش جزئی قیمت نهایی مصرفکننده برای عمده خودروها است. این تغییرات، بار دیگر بر اهمیت هزینههای جانبی در قیمت تمامشده خودرو برای خریدار نهایی تأکید میکند و پیامدهای مهمی برای بازار خودرو در پی دارد. در این تحلیل جامع، به بررسی دقیق این تغییرات قیمتی، عوامل مؤثر بر آن، وضعیت سبد محصولات ایران خودرو و چشمانداز آینده بازار خواهیم پرداخت.
مهمترین ویژگی بخشنامه قیمت مرداد ۱۴۰۴ ایران خودرو، الگوی خاص تغییرات آن است. در حالی که بهای کارخانه برای تمامی محصولات ایران خودرو، از جمله مدلهای پرطرفدار مانند سورن پلاس، تارا، پژو ۲۰۷، دنا پلاس، رانا پلاس و حتی خودروهای مونتاژی هایما و وارداتی برقی، نسبت به تیر ماه ۱۴۰۴ هیچ تغییری نداشته، قیمت مصرفکننده برای بیشتر این خودروها با یک افزایش اندک مواجه شده است. این افزایش جزئی، عموماً در حدود ۳۸۵,۰۰۰ ریال برای هر خودرو است.
این تفاوت آشکار بین ثبات قیمت کارخانه و افزایش قیمت مصرفکننده به وضوح نشان میدهد که عامل اصلی این گرانی، افزایش سود مستقیم شرکت نیست. بلکه این افزایش قیمت، ناشی از افزایش هزینههای تبعی و قانونی است که پس از مرحله تولید و پیش از رسیدن خودرو به دست مصرفکننده نهایی به آن اضافه میشود. این هزینههای قانونی شامل موارد متعددی است که از جمله مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
مالیات بر ارزش افزوده: این مالیات یکی از اصلیترین اجزای تشکیلدهنده قیمت نهایی خودرو است که بر اساس درصدی از بهای کارخانه محاسبه و به آن اضافه میشود.
هزینههای شمارهگذاری: شامل هزینههای مربوط به پلاکگذاری و ثبت مشخصات خودرو در مراکز شمارهگذاری است.
بیمه شخص ثالث: اجباری بودن این بیمه برای تمامی خودروها، آن را به یکی از هزینههای ثابت برای خریداران خودرو تبدیل کرده است.
سایر عوارض دولتی: شامل انواع عوارض و مالیاتهای متفرقه است که توسط دولت وضع میشود.
این ساختار قیمتی نشان میدهد که حتی در شرایط ثبات هزینههای تولید و عدم تغییر بهای درب کارخانه، عوامل بیرونی و متغیرهای اقتصادی مانند تغییر در نرخ مالیاتها یا عوارض میتوانند به افزایش تدریجی قیمت برای مصرفکننده منجر شوند. این موضوع اهمیت بررسی تمامی ابعاد ساختار قیمتگذاری خودرو را برای خریداران و فعالان بازار دوچندان میکند.
جدول زیر، قیمت مصرفکننده برخی از محصولات پرفروش ایران خودرو را در ماههای تیر و مرداد ۱۴۰۴ مقایسه میکند تا میزان تغییرات قیمت به وضوح نمایش داده شود. همانطور که مشاهده میشود، اکثر مدلها شاهد افزایش یکسان ۳۸۵,۰۰۰ ریالی بودهاند:
گروه خودرو | شرح محصول | قیمت مصرف کننده تیر ۱۴۰۴ (ریال) | قیمت مصرف کننده مرداد ۱۴۰۴ (ریال) | میزان تغییر (ریال) |
سورن | سورن پلاس با موتور XU7P - با SBR | ۷,۲۵۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۷,۲۵۰,۳۸۵,۰۰۰ | +۳۸۵,۰۰۰ |
سورن | سورن پلاس با موتور XU7P | ۷,۲۳۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۷,۲۳۰,۳۸۵,۰۰۰ | +۳۸۵,۰۰۰ |
سورن | سورن پلاس دوگانه سوز مخزن ۷۵ لیتری - با SBR | ۸,۲۲۱,۱۵۳,۸۴۶ | ۸,۲۲۱,۵۳۸,۸۴۶ | +۳۸۵,۰۰۰ |
سورن | سورن پلاس دوگانه سوز شخصی مخزن ۷۵ لیتری | ۸,۲۰۱,۹۲۳,۰۷۷ | ۸,۲۰۲,۳۰۸,۰۷۷ | +۳۸۵,۰۰۰ |
سورن | سورن پلاس دوگانه سوز مخزن ۱۰۰ لیتری تاکسی شهری - با SBR | ۸,۲۸۴,۸۸۳,۷۲۱ | ۸,۲۸۷,۶۰۷,۴۰۵ | +۲,۷۲۳,۶۸۴ |
سورن | سورن پلاس دوگانه سوز مخزن ۱۰۰ لیتری - با SBR | ۸,۳۴۹,۰۵۶,۶۰۴ | ۸,۳۴۹,۴۴۱,۶۰۴ | +۳۸۵,۰۰۰ |
سورن | سورن پلاس EF7 دوگانه سوز شخصی مخزن ۱۰۰ لیتری | ۸,۳۳۰,۱۸۸,۶۷۹ | ۸,۳۳۰,۵۷۳,۶۷۹ | +۳۸۵,۰۰۰ |
تارا | تارا دستی با گیربکس MT6 و V1P - با SBR | ۸,۸۷۶,۱۹۰,۴۷۶ | ۸,۸۷۶,۵۷۵,۴۷۶ | +۳۸۵,۰۰۰ |
تارا | تارا دستی با گیربکس MT6 و V1 | ۸,۸۵۰,۹۰۲,۱۸۴ | ۸,۸۵۱,۲۸۷,۱۸۴ | +۳۸۵,۰۰۰ |
تارا | تارا اتوماتیک V4 LX - با SBR | ۱۱,۰۳۷,۷۳۵,۸۴۹ | ۱۱,۰۳۸,۱۲۰,۸۴۹ | +۳۸۵,۰۰۰ |
تارا | تارا اتوماتیک V2 LX | ۱۱,۰۰۶,۵۸۵,۱۳۶ | ۱۱,۰۰۶,۹۷۰,۱۳۶ | +۳۸۵,۰۰۰ |
رانا | رانا پلاس - با SBR | ۷,۴۳۹,۲۵۲,۳۳۶ | ۷,۴۳۹,۶۳۷,۳۳۶ | +۳۸۵,۰۰۰ |
پژو ۲۰۷ | پژو ۲۰۷ دستی TU3 - با SBR | ۷,۲۳۸,۰۹۵,۲۳۸ | ۷,۲۳۸,۴۸۰,۲۳۸ | +۳۸۵,۰۰۰ |
پژو ۲۰۷ | پژو ۲۰۷ دستی TU3 | ۷,۲۱۷,۴۷۳,۸۸۴ | ۷,۲۱۷,۸۵۸,۸۸۴ | +۳۸۵,۰۰۰ |
پژو ۲۰۷ | پژو ۲۰۷ دستی رینگ فولادی، هیدرولیک، ترمز کاسه ای - با SBR | ۷,۷۲۸,۹۷۱,۹۶۳ | ۷,۷۲۹,۳۵۶,۹۶۳ | +۳۸۵,۰۰۰ |
پژو ۲۰۷ | پژو ۲۰۷ دستی رینگ فولادی، فرمان هیدرولیک، ترمز کاسه ای | ۷,۷۱۰,۲۸۰,۳۷۴ | ۷,۷۱۰,۶۶۵,۳۷۴ | +۳۸۵,۰۰۰ |
پژو ۲۰۷ | پژو ۲۰۷ دستی سقف شیشه ای، رینگ آلومینیومی - با SBR | ۸,۳۶۳,۶۳۶,۳۶۴ | ۸,۳۶۴,۰۲۱,۳۶۴ | +۳۸۵,۰۰۰ |
پژو ۲۰۷ | پژو ۲۰۷ دستی سقف شیشه ای | ۸,۳۴۵,۴۵۴,۵۴۵ | ۸,۳۴۵,۸۳۹,۵۴۵ | +۳۸۵,۰۰۰ |
پژو ۲۰۷ | پژو ۲۰۷ دستی سقف شیشه ای با رینگ فولادی - با SBR | ۸,۱۵۲,۱۷۳,۹۱۳ | ۸,۱۵۳,۵۵۸,۹۱۳ | +۱,۳۸۵,۰۰۰ |
پژو ۲۰۷ | پژو ۲۰۷ دستی سقف شیشه ای با رینگ فولادی | ۸,۱۳۱,۵۵۰,۸۹۰ | ۸,۱۳۱,۹۳۵,۸۹۰ | +۳۸۵,۰۰۰ |
پژو ۲۰۷ | پژو ۲۰۷ اتوماتیک سقف شیشه ای، رینگ آلومینیومی - با SBR | ۹,۹۰۱,۴۳۳,۶۹۲ | ۹,۹۰۱,۸۱۸,۶۹۲ | +۳۸۵,۰۰۰ |
پژو ۲۰۷ | پژو ۲۰۷ اتوماتیک سقف شیشه ای | ۹,۸۸۳,۵۱۲,۵۴۵ | ۹,۸۸۳,۸۹۷,۵۴۵ | +۳۸۵,۰۰۰ |
پژو ۲۰۷ | پژو ۲۰۷ اتوماتیک سقف فلزی - با SBR | ۹,۵۸۹,۰۴۱,۰۹۶ | ۹,۵۸۹,۴۲۶,۰۹۶ | +۳۸۵,۰۰۰ |
پژو ۲۰۷ | پژو ۲۰۷ اتوماتیک سقف فلزی | ۹,۵۷۰,۷۷۶,۲۵۶ | ۹,۵۷۱,۱۶۱,۲۵۶ | +۳۸۵,۰۰۰ |
دنا پلاس | دنا پلاس دستی EF7، رینگ فولادی، ترمز کاسه ای - با SBR | ۸,۶۷۹,۲۴۵,۲۸۳ | ۸,۶۷۹,۶۳۰,۲۸۳ | +۳۸۵,۰۰۰ |
دنا پلاس | دنا پلاس دستی، رینگ فولادی، ترمز کاسه ای | ۸,۶۶۰,۳۷۷,۳۵۸ | ۸,۶۶۰,۷۶۲,۳۵۸ | +۳۸۵,۰۰۰ |
دنا پلاس | دنا پلاس دستی EF7P، گیربکس MT6 - با SBR | ۹,۳۰۸,۴۱۱,۲۱۵ | ۹,۳۰۸,۷۹۶,۲۱۵ | +۳۸۵,۰۰۰ |
دنا پلاس | دنا پلاس دستی EF7P، گیربکس MT6 | ۹,۲۸۹,۷۱۹,۶۲۶ | ۹,۲۹۰,۱۰۴,۶۲۶ | +۳۸۵,۰۰۰ |
دنا پلاس | دنا پلاس دستی EF7P، گیربکس MT6، رینگ فولادی - با SBR | ۹,۱۲۱,۴۹۵,۳۲۷ | ۹,۱۲۱,۸۸۰,۳۲۷ | +۳۸۵,۰۰۰ |
دنا پلاس | دنا پلاس دستی EF7P، گیربکس MT6 و رینگ فولادی | ۹,۱۰۲,۸۰۳,۷۳۸ | ۹,۱۰۳,۱۸۸,۷۳۸ | +۳۸۵,۰۰۰ |
دنا پلاس | دنا پلاس توربوشارژ اتوماتیک آپشنال - با SBR | ۱۱,۵۰۹,۴۳۳,۹۶۲ | ۱۱,۵۰۹,۸۱۸,۹۶۲ | +۳۸۵,۰۰۰ |
دنا پلاس | دنا پلاس توربوشارژ اتوماتیک آپشنال | ۱۱,۴۹۰,۵۶۶,۰۳۸ | ۱۱,۴۹۰,۹۵۱,۰۳۸ | +۳۸۵,۰۰۰ |
وانت | وانت آریسان ۲ دوگانه سوز | ۵,۸۲۸,۲۷۵,۴۷۱ | ۵,۸۲۸,۶۶۰,۴۷۰ | +۳۸۴,۹۹۹ |
هایما | هایما S5 | ۱۶,۴۸۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۶,۴۸۰,۳۸۵,۰۰۰ | +۳۸۵,۰۰۰ |
هایما | هایما S5 پرو | ۱۶,۹۸۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۶,۹۸۰,۳۸۵,۰۰۱ | +۳۸۵,۰۰۱ |
هایما | هایما S7 پرو - با SBR | ۱۷,۹۸۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۷,۹۸۰,۳۸۵,۰۰۰ | +۳۸۵,۰۰۰ |
هایما | هایما X7 | ۱۹,۹۸۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۹,۹۸۰,۳۸۵,۰۰۰ | +۳۸۵,۰۰۰ |
وارداتی برقی | LUNA GRE (لونا) | ۱۲,۱۱۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۲,۱۱۰,۳۸۵,۰۰۰ | +۳۸۵,۰۰۰ |
وارداتی برقی | FAW Bestune NAT (بستیون) | ۱۲,۳۵۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۲,۳۵۰,۳۸۵,۰۰۰ | +۳۸۵,۰۰۰ |
وارداتی برقی | دانگ فنگ E70 | ۱۰,۱۰۵,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۰,۱۰۵,۳۸۵,۰۰۰ | +۳۸۵,۰۰۰ |
همانطور که در جدول بالا مشاهده شد، افزایش قیمت اندک تقریباً در تمامی گروههای محصولی ایران خودرو به چشم میخورد. این یکنواختی در افزایش قیمت نشاندهنده یک عامل سراسری است که بر هزینههای نهایی خودرو تأثیر گذاشته است.
خانواده سورن: مدلهای مختلف از جمله سورن پلاس با موتور XU7P و نسخههای دوگانهسوز، همگی این افزایش جزئی قیمت مصرفکننده را تجربه کردهاند. با این حال، یک استثنای قابل توجه در این گروه، «سورن پلاس دوگانهسوز مخزن ۱۰۰ لیتری تاکسی شهری» (کد ۵۵۵۱۳) است که با افزایشی محسوستر به مبلغ ۲,۷۲۳,۶۸۴ ریال مواجه شده است. این افزایش نامتناسب میتواند ناشی از تغییر در ضوابط خاص خودروهای کاربری عمومی یا افزایش عوارض ویژه تاکسیها باشد. این نکته برای خریداران تاکسیهای شهری حائز اهمیت است.
خانواده تارا: به عنوان یکی از محصولات استراتژیک و جدید شرکت ایران خودرو، هر دو نسخه تارا دستی و تارا اتوماتیک مشمول همین افزایش قیمت جزئی شدهاند. این موضوع نشان میدهد که حتی خودروهای جدید نیز از تأثیر هزینههای جانبی مصون نیستند.
خانواده پژو ۲۰۷: این خودرو پرطرفدار در تمامی تیپها و مدلهای خود، از پژو ۲۰۷ دستی TU3 گرفته تا پژو ۲۰۷ اتوماتیک سقف شیشهای، شاهد افزایش قیمت مشابهی بوده است. این موضوع نشاندهنده ثبات سیاستهای قیمتگذاری برای محصولات با تقاضای بالا است.
دنا پلاس و رانا پلاس: الگوی مشابهی برای خانواده دنا پلاس و رانا پلاس نیز تکرار شده است. این دو مدل که از خودروهای پرفروش و محبوب در بازار ایران محسوب میشوند، نیز با همین تعدیل قیمت مواجه شدهاند.
محصولات مونتاژی و وارداتی: این افزایش قیمت به سبد محصولات مونتاژی و وارداتی نیز راه یافته است. خانواده هایما (شامل هایما S5، هایما S5 پرو، هایما S7 پرو و هایما X7) و همچنین خودروهای وارداتی برقی این شرکت (مانند LUNA GRE، FAW Bestune NAT و دانگ فنگ E70) نیز این تعدیل قیمت جزئی را تجربه کردهاند. این سراسری بودن عامل این افزایش هزینه، نشاندهنده تأثیرگذاری بالای هزینههای دولتی و جانبی بر تمامی بخشنامههای قیمتی است، صرفنظر از نوع یا مبدأ تولید خودرو.
انتشار لیست قیمت مرداد ۱۴۰۴ ایران خودرو دو پیام کلیدی و مهم برای بازار خودرو ایران دارد:
۱. ثبات بهای کارخانه: این موضوع میتواند سیگنالی مثبت از سوی تولیدکننده خودرو برای کنترل قیمت پایه و جلوگیری از نوسان قیمت در بخش تولید تلقی شود. این امر نشان میدهد که حداقل در بازه یک ماهه اخیر، فشارهای ناشی از هزینه مواد اولیه و قطعات خودرو منجر به بازنگری در قیمت پایه محصولات نشده است. این پایداری نسبی میتواند به پیشبینیپذیری بیشتر بازار کمک کند.
اهمیت هزینههای جانبی: از سوی دیگر، این لیست به صورت شفاف نشان میدهد که قیمت نهایی خودرو برای مشتری، تابعی از متغیرهای متعدد و اغلب خارج از کنترل مستقیم خودروساز است. افزایش هزینههای قانونی، حتی اگر جزئی باشد (مانند ۳۸۵,۰۰۰ ریال)، مستقیماً از جیب مصرفکننده نهایی پرداخت میشود. این امر، اهمیت تحلیل دقیق تمام اجزای تشکیلدهنده قیمت خودرو را دوچندان میکند و به فعالان بازار و خریداران یادآوری میکند که تمرکز صرف بر بهای کارخانه برای ارزیابی قیمت نهایی کافی نیست.
برای آینده بازار خودرو ایران، باید دید که آیا این روند افزایش هزینههای جانبی ادامه خواهد داشت یا خیر. در شرایط اقتصادی فعلی ایران، هرگونه تغییر در عوارض و مالیاتها میتواند به موجهای جدیدی از افزایش قیمت در بازار دامن بزند، حتی اگر خودروسازان، قیمتهای کارخانهای خود را ثابت نگه دارند. این وضعیت میتواند قدرت خرید مصرفکنندگان را تحت تأثیر قرار داده و بر تقاضا در بازار خودرو اثر بگذارد.
خریداران خودرو باید همواره علاوه بر بهای کارخانه، به تمامی هزینههای قانونی و جانبی که به قیمت نهایی خودرو افزوده میشود، توجه ویژه داشته باشند. همچنین، سیاستگذاران اقتصادی باید به تأثیر این هزینهها بر قدرت خرید مردم و ثبات بازار توجه کنند تا از شوکهای قیمتی ناگهانی جلوگیری شود.